28 Eylül 2020 Pazartesi

Buz – Tristan Jones (çev. Selahattin Erkanlı, Marmara Açık Deniz Yat Kulübü Yayınevi)

 Gelmiş geçmiş en büyük denizcilerden biri Tristan Jones. Denizle ilgili çok sayıda kitabı ve edebi eseri var ama Türkçeye sadece iki kitabı çevrilmiş ve maalesef sadece sahaflarda bulabilirsiniz. Denizciliğinin yanı sıra müthiş güçlü bir yazınsal dili var. Kuzey Buz Denizi’ne yaptığı uzun yolculuğu anlattığı bu kitabı okurken biraz Jack London, biraz Alaska çizgi romanındaki Ken Parker biraz da Kuzey’in Sait Faik’i oldu benim için. Jones bu efsanevi yolculuğunu tek gözlü ve tek ayaklı köpeğiyle, fırtına ve buzdağları arasında, kimi zaman kaybolarak, kimi zaman bir Eskimo klanının yardımıyla hayatta kalarak, kutup ayılarıyla boğuşarak tamamlamış.

Buz'dan bir alıntı.


“7. Yüzyılda Saksonlarla Keltlerin arasında ihtiyatlı bir barış sağlanmışken Kuzey Denizi’nin uzaklarında, Norveç’te, İsveç dağlarından gelen göçmenlerin giderek artması, üstelik doğum oranlarında görülmedik bir artış, derin fiyortların diplerinde vikke denilen köylerde yaşayan barışçıl çiftçilerin (Vikingler) yiyecek için önce balıkçılığa sonra birbirlerinin sefil köylerine saldırmaya başlamalarına yol açtı. Bu saldırılar sırasında yeni bir deniz aracı geliştirildi. Hem ellerinin altındaki mükemmel keresteyi hem de ülkenin sert denizlerinde elde ettikleri tecrübeyi kullanarak yaptıkları bu kayığa karfi adını verdiler. Karfi on iki metre boyunda, iki başlı, sığ sularda gidebilen bir kayıktı. Sert havalarda büyük dalgalarla başa çıkabildiği gibi fiyortların sakin sularında da seyir yapabiliyor ve bir saldırı için ya da yağmadan ganimetle dönüldüğünde kolayca kıyıya çıkabiliyordu. 

Kafi’den sonra geliştirilen teknenin adı hafskip ya da  knarr’dı. Bu, çok daha uzun, geniş, okyanus gidebilen uzun gemiydi.

Bugünkü gibi dümenleri ve pusulaları yoktu. Seyir sırasında enlem mevkini yıldız ve güneşe bakarak buluyorlardı. Boylam mevkilerini ise tahminle. Norveç’ten beş gün boyunca batan güneşe git, sonra İngiltere ve Avrupa için sola dön, İzlanda için sağa dön. Bu kadar ilkeldi. Vikinglerin başarılı yolculuklarını hep duyarız ama kaçının okyanusta kaybolduğunu bilmeyiz. Bu büyük bir sayı olmalı. Bölgedeki kötü hava koşullarını da düşününce yüzde otuz kadar kayıp tahmin ediyorum.”


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Denizcilik Terimleri ve Denizci Dili Kaynakçası

Teknecilik Ansiklopedisi , John Vigor, çev. Doğan Çelen-Ali Gündüz, Amatör Denizcilik Federasyonu Amatör Denizci El Kitabı , Sezar Atmaca, A...